Jaarlijks krijgen ongeveer 2 tot 4 per 100.000 Nederlanders te maken met een hersenontsteking.
Jaarlijks krijgen ongeveer 2 tot 4 per 100.000 Nederlanders te maken met een hersenontsteking. Foto:

Sluipende ontsteking van de hersenen

Woensdag 22 februari is het World Encephalitis Day, oftewel Wereld Encefalitisdag. Het is geen dag om te vieren, maar wel om stil te staan bij wat encefalitis is en hoe het herkend kan worden.

TWENTE – Encefalitis, oftewel een hersenontsteking, is een plotselinge ontsteking van het hersenweefsel. Bij een hersenontsteking is de hersenmassa ontstoken en worden zenuwcellen of de witte stof van de hersenen direct beschadigd. Een hersenontsteking moet niet verward worden met meningitis, dit is namelijk een ontsteking van de hersenvliezen en niet van het hersenweefsel. Jaarlijks krijgen ongeveer 2 tot 4 per 100.000 Nederlanders te maken met een hersenontsteking.

De oorzaak van een herseninfectie komt meestal door een virus en in sommige gevallen door bacteriën. De meest voorkomende oorzaak is het herpes simplex virus, ook wel bekend als het koortslipvirus. Denk echter niet bij elke koortslip dat iemand encefalitis krijgt, het blijft een zeldzame ziekte. Ook kan het veroorzaakt worden door tekenbeten of kan het een complicatie zijn van waterpokken, de bof, rodehond of mazelen. Seksueel overdraagbare aandoeningen zoals HIV, syfilis of chlamydia kunnen ook oorzaken zijn. Ook bestaat er auto-immuunencefalitis, hierbij wordt de hersenontsteking veroorzaakt door het eigen immuunsysteem van een patiënt. 


Klachten van encefalitis beginnen meestal met hoge koorts en griepverschijnselen. Na enkele dagen kunnen deze klachten verergeren met verwardheid, misselijkheid, wazig zien, epileptische aanvallen, hoofdpijn en problemen met denken en onthouden van informatie. Mensen kunnen problemen krijgen met bewegen doordat zij minder kracht in de spieren hebben of verlamd raken aan één kant van het lichaam. Ook kunnen mensen een slaperig gevoel ervaren of zelfs in een coma raken.

Een herseninfectie is vast te stellen door middel van een ruggenprik en een bloedonderzoek. Aan de hand van het hersenvocht kan er worden aangetoond of het om een infectie gaat door een virus of bacterie. Na het vaststellen van een hersenontsteking moet diegene meestal een paar weken in het ziekenhuis onder behandeling blijven. 

Leer de symptomen van encefalitis op tijd herkennen


Een hersenontsteking hoeft niet altijd gevolgen te hebben. Sommige mensen houden er niks aan over en worden vanzelf weer beter. Maar de ontsteking kan ook dodelijk zijn, daarom is het belangrijk om de symptomen van een hersenontsteking op tijd te herkennen en te behandelen.

World Encephalitis Day is er om het bewustzijn over encefalitis te vergroten. Deze wereldwijde bewustwordingsdag is in 2013 in het leven geroepen en wordt sindsdien jaarlijks gehouden. Er wordt tijdens deze dag onder andere aandacht gevraagd om vroege diagnose en behandeling van encefalitis te verbeteren. In 2023 draait de mediacampagne van deze dag om geestelijke gezondheid en encefalitis.

Pen