Burgemeester Jansenstraat
Deel 55 - Regelmatig bereiken mij verzoeken om een bepaalde foto uit mijn archief op te diepen om daar een stukje over te schrijven. De achtergrond hiervan is dat die personen in hun geheugen een stadsdeel nog graag eens terug willen zien waar zij zulke goede jeugdherinneringen aan hebben.
De opname van deze foto is uit 1958 en laat een deel van de bebouwing zien aan de Burgemeester Jansenstraat. Alles wat hier op de foto aanwezig is moest wijken voor de nieuwbouw van het stadhuis in 1963. Reeds in 1952 waren er plannen om de doorstroom van het steeds toenemende verkeer naar de Thiemsbrug meer toegankelijk te maken. Door de bouw van het nieuwe stadhuis kwam dit deel van Hengelo in de knel. Het beste was dus om over te gaan tot afbraak en onteigening. Voor een aantal panden was onteigening niet nodig omdat zij hun functie reeds verloren hadden en/of in de naaste toekomst hun zaken zouden verlaten.
Het eerste pand rechts gaf grote moeilijkheden tot onteigening. Hier woonde en werkte paardenslager T. Snijders in een oude verbouwde boerderij uit 1723. Voor de boerderij was een uitbouw aanwezig waarin de winkel van de paardenslagerij was gevestigd. Snijders wist reeds in 1952 dat zijn pand onteigend zou worden. Maar dit viel niet in goede aarde bij hem. Snijders wilde graag nieuw bouwen in de buurt van zijn oude zaak, ook om zijn zoons een goede toekomst te bieden. Na veel geharrewar en juridisch overleg besloot hij na 11 jaar tot onteigening en Snijders vertrok naar de B.P. Hofstedestraat waar hij en zijn zonen nog jarenlang klanten bediend hebben. Vermeldenswaard voor de geschiedenis is dat tijdens de afbraak van de boerderij een steunbalk te voorschijn kwam met het jaartal 1723. Deze balk is naar het Historisch Museum gebracht waar u hem tijdens uw bezoek op aanvraag kunt zien.
Naast Snijders een pand wat reeds verlaten is. Hier had fietsenhandel Bloemdendaal een groot aantal jaren fietsen verkocht. Links ernaast met vlaggenmast de Joodse synagoge. Reeds in 1838 stond hier een houten synagoge. Nieuwbouw volgde in 1883. De architect was Nol uit Hengelo. De bouwprijs van de synagoge bedroeg 7.887 gulden. De Joodse gemeente was armlastig maar een dringend beroep op de Hengelose gemeenschap gaf lucht en Wolter ten Cate van de Doopsgezinde Gemeente schoot financieel te hulp. De synagoge was een eenvoudig maar sierlijk gebouw met glas in lood in de vensters, met boven in de nok een Jodenster in lood gevat. Het aantal gemeenteleden bedroeg 400 in 1940. Na 5 jaar bezetting en oorlog bleken er in 1945 maar 100 over te zijn. Tijdens de foto in 1958 ziet de synagoge er keurig uit. Tijdens de oorlogsjaren was ik in de gelegenheid binnen een kijkje te nemen. De kerk stond vol water vanwege een gesprongen waterleiding. Het interieur was stukgeslagen. Al met al een desolate toestand. Na afbraak hebben de joden een nieuwe synagoge gebouwd aan de Dorpsmatenstraat.
Kijken wij verder naar links op de foto dan zien wij het Anthoniusklooster. Een rooms-katholiek bolwerk wat voor die tijd in Hengelo zeer bijzonder was. Vanuit de St. Lambertuskerk werden in 1895 plannen gemaakt dat het katholieke onderwijs van de grond moest komen. Men liet het oog vallen op een stuk grond gelegen aan de Burgemeester Jansenstraat/Oldenzaalsestraat. Het behoorde toe aan Klopje Naatje, een vrome vrouw. Zij bewoonde een boerderij met de daarbij behorende grond. Zij was bereid alles af te staan voor de bouw van het Anthoniusklooster wanneer zij de toezegging van de kerk kreeg dat zij tot aan haar dood verzorgd zou worden door de kerk. En zo geschiede het.
Architecten De Groot en Kruiswijk ontwierpen het gebouw zeer bescheiden in het begin, maar elk jaar werd er bij- en uitgebouwd. Nonnen arriveerden in 1887 uit Koningsbosch en begonnen een bewaar- en handwerkschool (nu kleuteropvang). Uitbreiding na uitbreiding volgden van ULO tot handelsonderwijs. Later kwam daar steno en typen bij. Er lopen nu nog personen rond in Hengelo die daar de bewaarschool gevolgd hebben met alle goede herinneringen van dien. De belangstelling van de bewaarschool begon zich in Hengelo zo te ontwikkelen dat men alleen kinderen van katholieke ouders aannam. Door de industrialisatie nam de welvaart toe en de nonnen begonnen met een modevakschool. De nonnen hebben veel voor het onderwijs in Hengelo betekend.
Interessant is misschien te vermelden over het Anthonius beeld wat boven de gevel te zien is. Tijdens de afbraak ging het verhaal rond dat een man op een bakfiets hem heeft vervoerd naar een onbekende bestemming. Jaren heb ik pogingen in het werk gesteld om de verblijfsplaats ervan te achterhalen. Tot ik hem 10 jaar geleden bij toeval bij iemand in de tuin ontdekte. Toen heb ik actie ondernomen om dit beeld terug te brengen naar bijna zijn oorspronkelijke plaats. Het beeld staat in de tuin van de St. Lambertus en kijkt naar naar het drukke verkeer in de Wemenstraat.
Tot een volgende keer,
Marius van Rooy