Geschiedenis van Hengelo
Geschiedenis van Hengelo
door Gerrit ter Welle
HENGELO - Dit is het eerste artikel uit een serie van vier over de geschiedenis van muziekverenigingen) uit Hengelo. Maar wat is muziek eigenlijk? Muziek is de kunst die zich bezighoudt met het combineren van vocale of instrumentale geluiden binnen een bepaalde tijd om emoties, ideeën of geestestoestanden over te brengen. Veelal volgens culturele normen voor ritme, melodie en, in de meeste westerse muziek, harmonie.
Hengelo kent diverse muziekverenigingen. Ik begin deze serie artikelen met het jubilerende Armonia. In volgende artikelen komen de Koninklijke Muziekvereniging Excelsior en de Muziekschool aan de orde. Over Armonia schrijven, betekent dat ik in Delft begin. Om precies te zijn bij fabrikant Jacob Cornelis van Marken, stichter van de Koninklijke Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek en Calvé. Van Marken is een sociaal en bewogen ondernemer en klant van de Storkfabrieken in Hengelo. Daar vindt hij in de personen van de gebroeders Charles Theodoor en Dirk Stork enkele geestverwanten. In die tijd is Stork een eigen ‘zuil’ in de Hengelose samenleving met eigen tradities, gebruiken en eigen verenigingen. Op een steenworp afstand van het bedrijf laat men een groot onderkomen voor verenigingen bouwen. Het monumentale pand krijgt de naam ‘Verenigingsgebouw’. Ook hierin is Van Marken een voorbeeld, want in Delft heeft hij een vergelijkbaar gebouw neergezet. De ‘Storks’ weten echter nóg iets; Van Marken heeft een eigen muziekvereniging. Zou dat hier in Hengelo ook kunnen? In feite ligt daar het begin van Armonia. In de schaduw van Stork.
De muziekvereniging, opgericht op 15 juli 1896 als ‘Orkest der Machinefabriek Stork’, is dus een bedrijfsorkest. In het jaar van oprichting melden zich 31 werknemers aan als lid. Telkens wanneer de fabriek nieuwe instrumenten voor de vereniging aanschaft, kan het orkest uitbreiden. Overigens verloopt het begin niet flitsend. Want na het eerste optreden verstrijken acht maanden voordat de muziekvereniging weer van zich laat horen. Maar een jaar later komt er echt leven in de brouwerij. Dan komt er een moment waarop Stork vindt dat het tijd wordt om de onderlinge band met Armonia losser te maken. Maar van een breuk is geen sprake. De firma stelt het op prijs om de muziekvereniging een meer zelfstandige koers te laten varen. Daardoor zal Armonia door de jaren heen uitgroeien van een orkest voor Stork naar een orkest met medewerkers van andere fabrieken. Uiteindelijk zal het een vereniging worden met meerdere orkesten en ensembles.
In 1976 vindt nog een belangrijke koerswijziging plaats, nadat besloten is niet langer met het orkest de straat op te gaan. Voortaan is Armonia een zitorkest.
Anno 2022 telt Armonia ruim tweehonderd leden, verdeeld over vijf symfonische blaasorkesten, waaronder drie jeugdorkesten: Armonia Orkest, Armonia Studenten Orkest (ASTOR), Twents Jeugd Harmonie Orkest (TJHO), Armonia Leerlingen Orkest (ALO) en Armonia Starters Orkest (ASO). Elk orkest heeft zijn eigen dynamiek: eigen repetities, optredens, repetitieweekeinden en orkestreizen.
Volgende keer meer over Armonia en het eerste deel over Excelsior.
Wilt u meer weten over de geschiedenis van Hengelo, breng dan een bezoek aan Museum Hengelo aan de Beekstraat 51 of neem contact op met het museum:. 074-2594216 of e-mail info@museumhengelo.nl.