De laatste dag van verzetsheld Theo van Loon: Deel 2
De laatste dag van verzetsheld Theo van Loon: Deel 2
HENGELO – Deze tijd is er een van herdenken; we staan stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en zij die zich ingezet hebben voor vrede en vrijheid. Met dank aan Drs. Johan Thüss publiceren wij deze maand het uitgebreide verhaal over verzetsheld Theo van Loon. Voor u ligt het tweede deel, over de felle strijd op 1 april, die Van Loon's laatste dag zou markeren. Aan het einde van dit deel treft u de bronvermelding. Gemarkeerde nummers verwijzen naar de betreffende bron.
Toen bekend werd dat een Duits Spengkommando, onder leiding van de commandant Hanhacker, het Twentsch Centraal Station (TCS), gewoonlijk de Centrale genoemd, wilden opblazen, werd aan de BS, sectie Troelstrastraat opdracht gegeven de centrale te bezetten. Het Spengkommando bestond uit 5 man8. Hoewel de centrale al enige tijd uit bedrijf was9, zou het opblazen hiervan later veel economische schade veroorzaken. Daarop vertrokken om vier uur 's middags 25 mannen, waaronder Van Loon, naar de Centrale10. Van Loon had zich in september 1944 bij het gewapend verzet aangemeld. De centrale werd veroverd waarbij ongeveer 20 Duitsers gevangen werden genomen en drie Duitsers werden gedood waaronder de commandant van het Sprengkommando11.
Helaas ontsnapte één van de gevangen genomen Duitsers, namelijk een zekere E. Stenzel, Verwalter12 bij Stork13. Deze sloeg alarm bij de Ordnungspolizei die in het St Antoniusgesticht aan de Thiemsbrug zich voorbereidde om naar de Heimat te vluchten. De Ordnungspolizei, in de volksmond de ‘Grüne Polizei' genoemd, rukte met meer dan 60 man in drie overvalwagens uit. Aangekomen bij de Centrale ontstond er een vuurgevecht. De overmacht was te groot. Door hun numeriek overwicht en betere bewapening konden de Duitsers de verzetsstrijders in het nauw drijven. Tenslotte werden ze gedwongen de strijd op te geven. Ze stoven alle kanten op, over de Weideweg, Slachthuisweg, naar de Bornsestraat en de Grobbenweg. De BS'ers die naar de Grobbenweg vluchtten werden door de Duitsers achterhaald. Daarna volgde een drama waarbij drie jonge verzetsstrijders het leven lieten.
Op maandag 2 april, tweede paasdag om acht uur in de morgen, kwam de zus van Theo thuis met het afschuwelijke bericht ‘Theo is dood’. Zij heeft haar broer in de kelder van het politiebureau aan de Marskant zien liggen. Toen ze bij de buren even ‘zalig Pasen’ wilde zeggen, trof zij de buurman huilend aan. Hij vertelde haar dat Theo door de Duitsers was doodgeschoten. Waarschijnlijk had de politie eerst de buurman van het droeve feit in kennis gesteld en gevraagd of deze het lichaam wilde identificeren, voordat de familie werd ingelicht. Theo was door een kogel in het hart getroffen. Men denkt dat, nadat hij was gevangen genomen, enkele uren is vastgehouden en daarna om negen uur14 in de avond standrechtelijk is geëxecuteerd15.
Bronvermelding
8 Meijerink, 99.
9 Vree van, 171. In Hengelo had men toen grote problemen met de elektriciteits- en watervoorziening. De elektriciteit kwam uit Zwolle. Het was gerantsoeneerd. ’s Morgens tussen zes en zeven, ’s middags van half een tot vier uur, en ’s avonds van zeven tot negen uur werd er stroom geleverd. Tussen drie uur ‘s middags en zeven uur ’s avonds was er geen water beschikbaar.
10 Theo van Loon had al een heldendaad verricht. Op zaterdag 18 maart 1944 ontkoppelde hij tijdens een luchtaanval op het station van Hengelo waar hij werkzaam was als commies, een wagon geladen met munitie en voorkwam zo dat deze op het perron zou ontploffen.
11 Meijerink 98, 100.
12 F. Stenzel werd in juni 1943 as Verwalter boven de directie bij Stork geplaatst.
13 Vree van, J. P. Hengelo in oorlogstijd, 175.
14 Meijerink, 112.
15 Meijerink 113.