Wiegman
Hoeveel is vrede waard? Een vraag waar je geen antwoord op kunt geven. Geluk, liefde, vrede: je kunt het niet per kilo kopen, maar het bestaat wel. Sterker, je kunt er niet zonder. Maar waar je het kunt krijgen of kopen, is overal en nergens.
Oud-stadsarchivaris van Enschede T. Wiegman maakt in zijn standaardwerk over Enschede in de Tweede Wereldoorlog "Enschede 1940 – 1945" een schatting van wat de Tweede Wereldoorlog Enschede gekost heeft. Hij houdt zoals het een goede archivaris betaamt, meerdere slagen om zijn arm en komt tot een raming van meer dan 1.200 "Enschedese" oorlogsslachtoffers, 1.207 om precies te zijn. Ik zet het woord Enschedese tussen aanhalingstekens want Wiegman heeft alle slachtoffers met een link naar Enschede bij elkaar opgeteld. Hij wou ongetwijfeld tussen de slachtoffers, overleden door welke oorzaak dan ook, geen onderscheid maken en dus staan gesneuvelde militairen in 1940 op de lijst, maar ook weggevoerde, vermoorde Joden en gefusilleerde gijzelaars. Zoveel heeft ons, onze vrede in de regio Enschede in elk geval gekost; meer dan 1.200 levens. Het aantal zwaargewonden schat Wiegman op 179 en het aantal lichtgewonden op 628.
Er zijn 1.218 huizen verwoest in Enschede en aan fabrieksoppervlakte 12.000 vierkante meter. Er werd ongeveer 100.000 kuub puin geruimd. In 1946 werd begonnen met de nieuwe wijk Veldkamp, start van de "echte" wederopbouw. En natuurlijk kom je tot de conclusie dat je aan alle schade en ellende geen prijskaartje kunt hangen. Blijft over de vraag: "Waarom is Enschede zo vaak gebombardeerd?" Er is een tijd geweest dat gezegd werd dat het een vergissing van de geallieerden moet zijn geweest. Als je het boek van Wiegman leest, zie je dat er tientallen bombardementen op Enschede hebben plaatsgevonden. Daaronder zijn ongetwijfeld een paar vergissingbombardementen geweest, maar als dat navigatiefouten zijn geweest, dan zouden er aan geallieerde kant wel maatregelen zijn getroffen. Dus kan ik tot geen andere conclusie komen, dan dat Enschede gericht gebombardeerd is. Gericht op de (kleding?)industrie, net zoals Hengelo? Bij de bombardementen zijn 356 slachtoffers gevallen in Enschede. Allemaal slachtoffers van 5 jaar angst.
De mensen die het nog kunnen vertellen weten hoeveel vrede kost. Sommigen waren bereid het kostbaarste te geven wat ze hadden; hun leven.
Jan Visser