HENGELO - In dit deel 22 van de serie Uit het Verleden van Hengelo kijken we naar de Van Alphenstraat.
Aan de Van Alphenstraat naast de kinderboerderij ligt dit huis met zijn rood-witte luiken. Het heeft niet altijd de woonbestemming gehad die het tegenwoordig heeft. In 1913 werd een bestuur gevormd ter bestrijding van de ziekte tuberculose (afgekort tbc). Rond 1915 was dit een ziekte die door gebrekkige hygiëne en voeding vaak de kop opstak. Het bestuur werd gevormd door de notabelen van Hengelo, waaronder D.W. Stork en vooraanstaande artsen als Dr. Maas en Dr. Frank. Zij richtten samen de "Vereeniging ter bestrijding der tuberculose" op. In die jaren was tbc een veelvoorkomende volksziekte. Er moest een dagsanatorium komen waar patiënten overdag konden verblijven (en 's avonds terug naar huis keerden). Het plan was gereed en 10.000 gulden was verzameld, de Eerste Wereldoorlog gooide helaas roet in het eten. Het dagsanatorium met vijf lighallen kwam gereed, maar de kosten bleken uiteindelijk op 16.000 gulden uit te komen. De lighallen waren zo geconstrueerd dat deze met de zon konden meedraaien.
De familie van Alphen koopt het terrein dat in die tijd de "Nieuwe Dennenkamp" werd genoemd en later bij het erve het Weusthag werd gevoegd. De hygiëne en voeding was in 1915 niet zo perfect zoals wij die nu kennen. De "Vereeniging ter bestrijding der tuberculose" stelde zich ten doel patiënten en hun familie hygiënisch te laten leven. Verplegend personeel legde huisbezoeken af, men nam hoestdoekjes en ontsmettingsmiddelen mee en bracht geld en voeding naar gezinnen die door tbc getroffen waren. In 2019 stelt de ziekte in Nederland niet veel meer voor en wordt behandeld als een flinke griep. In 1915 gold daarentegen de waarschuwing om niet te dicht bij een patiënt in de buurt te komen, want de lucht kon bij een hoestbui zeer besmettelijk zijn. Vanaf 1935 kwam de ziekte minder voor. Er waren inmiddels grote sanatoria gebouwd, onder andere "Zonnegloren" in Dekkerswald en onder de stichting "Herwonnen Levenskracht" werd "Berg en Bos" in Bilthoven gerealiseerd. De dagverpleging blijft in Hengelo bestaan tot 1936. Veel patiënten gaan naar de grote sanatoria waardoor de kosten in Hengelo te hoog worden. Het dagsanatorium wordt een kindertehuis waar gezonde kinderen uit hun ziekmakende omgeving worden gehaald om aan te kunnen sterken. Dr. F. Delhez, een bekende huisarts in Hengelo, schreef hierover in een proefschrift in 1938 met de volgende strekking: "Wij hebben het in 1938 over een geheel andere boeg gegooid. Tot op heden wijdden wij ons aan de genezing der tuberculose. Nu doen wij alles om de gevreesde ziekte te voorkomen. Wij halen de kinderen hier naartoe, die door de omgeving waarin ze leven risico lopen om tuberculose te krijgen."
De Van Alphenstraat is vandaag een rustige straat voor omwonenden en voor bezoekers van de kinderboerderij. Het vormt nu vooral de opmaat voor de wijk die richting Borne wordt gebouwd.
Tot een volgende keer.
Marinus van Rooy
